A dla dorosłych? Dla tych, którzy są rodzicami czy opiekunami powinien to być czas zwiększonej koncentracji na dziecku i jego zainteresowaniach oraz jego sposobie spędzania wolnego czasu. Powinien to być czas obserwacji zachowań naszych pociech, budowania z dzieckiem bliższej relacji, niewtłoczonej w sztywny grafik obowiązków i zajęć. To czas na naukę samodzielności dla dzieci i lekcja odpowiedzialności dla rodziców. Bo czy wiesz gdzie jest i co robi twoje dziecko? Z kim przebywa?
Wakacyjne zaginięcia
Brak uwagi rodzica lub opiekuna może generować niebezpieczne i tragiczne w skutkach dla dziecka wydarzenia. Wiele z nich to nieszczęśliwe wypadki, ale też sytuacje, w których inne osoby wyrządzają dziecku krzywdę. Wakacyjne wyjazdy często sprzyjają sytuacjom, w których łatwiej jest „zapodziać” małego „zdobywcę świata”. Nie dopuść do tego, aby małe dziecko choć na chwilę stracić z oczu, szczególnie w tak zatłoczonym miejscu jak plaża, masowa impreza czy galeria handlowa.
Najczęstszym powodem zaginięć starszych dzieci i nastolatków są ucieczki z domów. Motywacją do ucieczki dziecka, obok poczucia bezradności wobec konkretnego problemu, próby uwolnienia się od niego i złych emocji z nim związanych (przemoc, molestowanie psychiczne i seksualne, upokorzenie, bieda, niepowodzenia miłosne, depresja), jest często próba zwrócenia na siebie uwagi rodzica. W takich przypadkach ucieczka to krzyk i wołanie o nasze zainteresowanie.
Bądź odpowiedzialny za swoje dziecko
Jeśli w okresie wakacyjnym jesteśmy zmuszeni wynająć do opieki nad dzieckiem obcą osobę - bądźmy pewni, że to ktoś godny zaufania. Sprawdźmy referencje zatrudnianej opiekunki, poobserwujmy jak dziecko zachowuje się w jej towarzystwie. Bądźmy czujni na wszelkie mogące nas zaniepokoić zmiany w zachowaniu naszego dziecka, pozostawianego pod opieką wynajętej osoby.
Ufaj i kontroluj
Często, w różnych kontekstach pojawia się w naszych ustach żart - „kontrola najwyższą formą zaufania”. Sformułowanie to może budzić kontrowersje, jednak jeśli występujemy w roli rodzica to spoczywająca na nas odpowiedzialność za dziecko powinna być wystarczającym powodem do przyjęcia postawy zainteresowania i przyglądania się temu, czym nasze dziecko się zajmuje, jak i z kim spędza swój wolny czas i czy jest w tym wszystkim bezpieczne.
Dużym ryzykiem dla starszego dziecka jest trafienie do grupy rówieśniczej, podejmującej nieakceptowane społecznie zachowania, za to dającej uwagę, zainteresowanie i możliwość bycia kimś ważnym i docenionym, często za cenę spełnienia określonych warunków, np. dokonania kradzieży, rozboju czy sięgnięcia po alkohol i narkotyki.
Wskazówki, których przestrzeganie ustrzeże nasze dziecko i nas przed niepotrzebną tragedią:
- małego dziecka nie zostawiaj bez opieki osoby dorosłej w domu czy na podwórku;
- zaopatrz dziecko w karteczkę ze swoim numerem telefonu, naucz je, aby swego imienia, nazwiska i miejsca zamieszkania nie podawało obcym ludziom;
- naucz dziecko rozpoznawać sytuacje dla niego groźne, bez budzenia w nim lęku;
- naucz dziecko korzystać z telefonu, wyeksponuj w domu kartkę z numerami telefonów do najbliższych oraz telefonami alarmowymi, poinstruuj jak ma się zachować w sytuacji, która wzbudzi w nim niepokój czy strach;
- wyjaśnij dziecku, że w sytuacjach problemowych ma prawo głośno krzyczeć, wołać o pomoc, płakać;
- szczególną uwagę zwracaj na dziecko w zatłoczonych miejscach publicznych, małe dziecko trzymaj za rękę i pamiętaj, że to ty masz pilnować dziecka, a nie ono ciebie;
- wyjaśnij dziecku, że w razie zaginięcia powinno stać w miejscu i czekać na ciebie (opiekuna), ewentualnie zwrócić się o pomoc do osoby dorosłej, najlepiej do policjanta, ochroniarza, strażnika miejskiego, sprzedawcy sklepowego;
- naucz dziecko, że nie powinno rozmawiać z nieznajomymi, przygotuj je na ewentualny kontakt z obcym, zwróć uwagę, że ma zdecydowanie odmawiać kiedy nieznajoma osoba je zaczepia (częstuje słodyczami, proponuje „podwiezienie”);
- przestrzeż dziecko, że kiedy ktoś puka do drzwi pod twoją nieobecność, kategorycznie nie może wpuszczać nikogo do domu;
- naucz dziecko mądrze korzystać z internetu, wyjaśnij jakim zagrożeniem jest podawanie obcym swoich danych kontaktowych; pokaż mu, że sympatyczny rówieśnik poznany w sieci może być zupełnie kimś innym; uświadom dziecku jak niebezpieczna może być anonimowość obcych poznanych tą drogą;
- nigdy nie zezwalaj dziecku na podróżowanie autostopem;
- staraj się poznać przyjaciół i znajomych dziecka, interesuj się tym, jak i z kim spędza swój wolny czas;
- nie bagatelizuj problemów swojej pociechy, nie pozwól by brak zainteresowania i wsparcia z twojej strony ułatwił dziecku podjęcie decyzji o ucieczce z domu;
- reaguj, gdy widzisz dziecko w sytuacji problemowej, także wtedy, gdy to nie jest twoje dziecko.
Pamiętaj, nic nie zastąpi bezpośredniego, szczerego kontaktu z dzieckiem, codziennej uwagi i rozmowy. Poświęć mu swój czas, swoje zainteresowanie, okaż, że jest dla ciebie bardzo ważne. Rozmawiaj ze swoim dzieckiem i bądź uważnym słuchaczem. Wykorzystaj wakacyjny czas na zacieśnienie więzi rodzinnych, na poprawę relacji zaburzonych w ferworze codziennych obowiązków. Rodzicielstwo to przywilej, ale również ogromna odpowiedzialność. Nie zawiedź swojego dziecka, nie pozwól, aby twoją rolę przejął ktoś inny - grupa rówieśnicza lub przypadkowo poznane przez twoje dziecko osoby. (jkd)