Nowy Sącz
Nie czyń drugiemu, co Tobie niemiłe

‘’ Wszystko co byście chcieli, aby wam ludzie czynili,  tak i wy im czyńcie’’ Mt 7, 12
Zawsze, gdy spotykam się ze zjawiskiem ludzkiej zawiści i agresji, o niewytłumaczalnym źródle doznaję szoku. Szczerze przyznam, że na poziomie ogólnoludzkiego odczuwania, pomimo wiedzy na temat zawiści, jej objawów i możliwych uwarunkowań, nie jestem w stanie przyzwyczaić się do niej i zrozumieć stojąc przed nią twarzą w twarz.
Wbrew pozorom uczucie zawiści nie jest tak bardzo rzadkie, jak mogłoby to się wydawać. Co więcej, zdecydowanie dziwi mnie fakt, że doskwiera ona w kraju, który deklarowany jest jako w większości katolicki i postępujący wedle zasady, będącej przysłowiem narodowym- ‘’ Nie czyń drugiemu, co Tobie niemiłe’’. W mojej poniższej refleksji będzie mi towarzyszyła myśl, zaczerpnięta z perykopy biblijnej w Ewangelii według Świętego Mateusza –‘’ Wszystko co byście chcieli, aby wam ludzie czynili, tak i wy im czyńcie’’.

Reklama

Czym jest zawiść?

Aby łatwiej było zrozumieć tematykę o, której piszę na samym początku swoich rozważań wyjaśnię pojęcie zawiści. Zawiść jest to powszechne zjawisko, będące poczuciem dyskomfortu powstającego na skutek obserwacji przez człowieka u innych ludzi przedmiotów bądź cech, które są lepsze od posiadanych przez niego. Można powiedzieć że zawiść jest bardzo mocno powiązana z zazdrością i są to dwa zjawiska wzajemnie się uzupełniające.

W zawiści człowiek potrafi życzyć drugiemu człowiekowi tego, co najgorsze. Bez wahania mogę powiedzieć, że jest to bardzo negatywne uczucie, ponieważ zamiast koncentrowania się na pozytywnych aspektach życia i przeżywania emocji, człowiek na własne życzenie tworzy w swoim sercu i umyśle pewnego rodzaju śmietnik w postaci złych myśli i odczuć. Co więcej, operuje ona kawtegoriami własnego braku i obwiniania innych za swoje niepowodzenia, dorabiając przy tym konkretną i '' racjonalną'' ideologię przyczynową. Dobro ofiarowane drugiemu człowiekowi, zawsze wraca do jego nadawcy ze zdwojoną siłą. Zawiść kojarzona jes zazwyczaj z chęcią wyrządzenia komuś szkody. Podobnie jak nad innymi uczuciami, podobnie nad uczuciem zawiści, moim zdaniem jeżeli się chce, da się zapanować. Zarówno zawiść jak i powiązana z nią zazdrość mogą  zniszczyć nam życie, relacje  z innymi ludźmi oraz  skutecznie obniżyć naszą samoocenę. Zawiść związana jest z niemożnoscią posiadania dobra należącego do drugiej osoby. Sama w sobie nie przynosi żadnych korzyści i wiąże się z odczuwaniem wstydu, nawet względem samego siebie. Zawiść niesie ze sobą porównywanie się do innych, ktorym według nas wiedzie się lepiej. Obniżone poczucie własnej wartości i porównywanie do innych wiąże się z brakiem miłości do samego siebie oraz całkowitym brakiem zadowolenia z posiadanych dóbr. Święty Tomasz z Akwinu nawiązując do uczucia zawiści wymienił jego pochodne tj. obmowę, plotkę, intrygę, uszczypliwość.  Zawiść jest źródłem złorzeczenia wszystkim tym, którzy posiadają coś lepszego niż my sami i potrafi skutecznie odebrać dobre imię drugiemu człowiekowi w imię zazdrości.

Zawiść stanowi także formę rozładowywania negatywnego uczucia poprzez poniżanie, skupianie na negatywnyhc cechach ludzi i rzeczy, przejawiającą się poprzez cynizm i przypisywanie innym negatywnych motywów działania. Jest uczuciem, odbierającym wdzięczność i powszczechnym w naszym społeczeństwie. Wpływając destruktywnie na nasze działania, potrafi skutecznie zatruć nasze myśli,a my odczuwając braki, obwiniamy innych za swoje niepowodzenia.

Można jednak próbować przyjąć to uczucie i znaleźć w nim motywajcę do pracy nad sobą.

 myśli, a my odczuwając braki, obwiniamy innych za swoje niepowodzenia. Można jednak przyjąć to uczucie i znaleźć w nim motywację i siłę do pracy nad sobą.

 

Według mnie, tak jak wspomniałam we wstępie, dla zawiści nie ma żadnego wytłumaczenia.

Traktuj drugiego człowieka tak, jakbyś chciał aby Ciebie traktowano

Zasada sformułowana przez Jezusa, we wspomnianej przeze mnie Ewangelii według świętego Mateusza w swojej historii sięga siedemnastego wieku przed Chrystusem. W starożytności zasada ta formułowana była na dwa sposoby, negatywnie i pozytywnie. ‘’ Nie czyń drugiemu, co Tobie niemiłe’’ będące jednocześnie polskim przysłowiem i ‘’ Czyń innym tak jakbyś chciał, aby Tobie czyniono’’ są dwiema stronami tej złotej zasady miłosierdzia i można je porównać do awersu i rewersu drogocennej monety.

Pierwsza wersja, ogranicza się jedynie do unikania zła, druga natomiast zachęca do podejmowania działania poprzez podjęcie inicjatywy i dostrzeganie potrzeb drugiego człowieka. Wersja sformułowana przez Jezusa jest bez wątpienia wersją pozytywną, i mówi o tym, że inicjatywa czynienia dobra zależy od człowieka, który ją podejmuje.  Słowa Jezusa również w ich pozytywnym wydźwięku, zostały zastosowane przez rzymskiego filozofa Senekę, w ‘’ Listach moralnych do Lucyliusza’’ – ‘ Żyj z niższym tak, jak chciałbyś, aby wyższy żył z tobą”.  Wspomniany wcześniej filozof, znalazł w tej zasadzie również praktyczne zastosowanie dla przepisu - „Wiesz, że niegodziwcem jest ten, kto od własnej żony wymaga obyczajności, a sam jest uwodzicielem cudzych żon”.

Tak jak wcześniej wspomniałam Jezusowa zasada jest wezwaniem do działania, w myśl miłosierdzia i traktowania drugiego człowieka,  w sposób taki w jaki sami chcielibyśmy być traktowani.

Podjęcie działania zależy od nas, wedle staropolskiej myśli –‘’ Kto się nie leni, to mu się zieleni’’.

Jeżeli wejdziesz między wrony, musisz krakać tak jak one

Oczywiście nie zachęcam do tego typu działania, jednak próbuję zobrazować mechanizm działania zawiści w sferze ludzkich myśli. Jeżeli pomiędzy myśli negatywne wkradnie się pozytywna w myśl tej zasady stanie się ona myślą negatywną, dostosowując się do sytuacji.

Dzieje się tak również dlatego, że człowiek posiada w swoim umyśle utrwalony wzorzec, jakim jest negatywne myślenie.

Szkody płynące z uczucia zawiści

Uczucie zawiści, bazując na negatywnym myśleniu, destruktywnie wpływa na stan ducha.

Im większa zawiść i im więcej jest tego typu pojawiających się myśli, tym trudniej przezwyciężyć taki typ myślenia.

Kolejną bardzo ważną szkodą, płynącą z uczucia zawiści jest to, że człowiek wyszukuje coraz bardziej interesujące wymówki dla usprawiedliwienia swoich zachowań, czy nawet jest w stanie stworzyć nowe ideologie na fundamencie złości i wspomnianego uczucia. Na tej podstawie mogę  stwierdzić, ze zawiść jest bardzo kreatywna i może mieć różne przejawy, chociażby poprzez formułowanie krzywdzących  i mijających się z prawdą plotek.

Jak uchronić się przed zawiścią ?

Odpowiedź na pytanie postawione powyżej, nasuwa się sama, jednakże postępując wedle zasady ‘’ Nie czyń drugiemu, co Tobie niemiłe’’ pojawia się kolejne pytanie, czy faktycznie jest to możliwe?

Podejściem, które uwielbiam jest rozpoczęcie zmian od samego siebie, bowiem w trakcie rozwoju osobistego każdy z nas znajdzie w sobie coś, co może ulec ulepszeniu. Sumiennie wykonywana praca nad samym sobą, jest czymś co zobowiązuje na całe życie i jednocześnie zajmuje czas na tyle, że nie pozwala na taplanie się w bajorku własnej nienawiści, zazdrości i frustracji na innych.

Warto wspomnieć także o tym, że uczucie zawiści może mieć również pozytywne konsekwencje, ale tylko wtedy gdy staje się czynnikiem dopingującym  do zwiększenia własnych wysiłków na drodze do swojej własnej doskonałości.

Kończąc słowem podsumowania, sobie samej i każdemu z nas  życzę  umiejętności spojrzenia na drugiego człowieka oczami miłosierdzia i jednocześnie traktowania go w taki sposób, w jaki my sami chcielibyśmy być traktowani.


Katarzyna Oberda, studentka psychologii WSB-NLU
 

 
 
stat4u PortalPOLSKA.pl