Ideą przedsięwzięcia jest upowszechnianie wiedzy o kulturze regionów, a także jej nobilitacja jako dziedziny kształtującej tożsamość i wrażliwość dzisiejszego człowieka. Kongres jest ponadto swego rodzaju forum wymiany myśli i refleksji w zakresie znaczenia kultury regionalnej we współczesnym świecie – jej rangi zarówno pod względem kulturowym, jak i gospodarczym.

Honorowy patronat nad Kongresem objęli: minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Małgorzata Omilanowska oraz rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Wojciech Nowak.

Oficjalne rozpoczęcie Kongresu miało miejsce w środę, 22 września 2015 r., o godz. 15.00 na dziedzińcu MCK Sokół. Uroczystej inauguracji dokonał gospodarz obiektu Antoni Malczak, który podczas przemówienia podziękował władzom wojewódzkim za wspaniały prezent w postaci zaszczytu organizacji I Kongresu Kultury Regionów podarowany z okazji 40-lecia działalności Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Małopolskiego Centrum Kultury SOKÓŁ. Następnie głos zabrał marszałek Województwa Małopolskiego Marek Sowa, wskazując na niezwykłą wartość kulturalną drzemiącą w Małopolsce, która poszczycić się może największą liczbą obiektów wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu podczas inauguracji reprezentował starosta nowosądecki Marek Pławiak. Ponadto wśród licznie przybyłych gości znaleźli się przedstawiciele samorządów oraz organizacji kulturalnych z całej Małopolski.

Uroczystość uświetniło wyjątkowe wykonanie „Karpackiej pieśni trombity”, stanowiące muzyczny dialog kilkunastu trombit. Utwór odegrany został przez górali z różnych regionów Małopolski – mistrzów gry na tym tradycyjnym i niezwykle efektownym instrumencie pasterskim.

Tłem, dla odbywających się na scenie wydarzeń, była osobliwa wystawa fotograficzna „Małopolskie korale”, przedstawiająca stroje ludowe regionów Małopolski w obiektywie Piotra Droździka.

Dalsza część miała miejsce w sali im. L. Lipińskiego MCK Sokół, gdzie okolicznościowe mowy wygłosili goście specjalni:

prof. Stanisław Hodorowicz – zawodowo związany z chemią, z zamiłowania poświęcony kulturze swojego regionu – Podhalu,

Wanda Łomnicka-Dulak – poetka, animatorka kultury, regionalistka, a przede wszystkim ambasadorka folkloru i kultury Górali Nadpopradzkich,

 ks. Jacek Siepsiak SJ – publicysta, watykanista portalu DEON.pl, redaktor naczelny kwartalnika „Życie Duchowe”, współzałożyciel i były duszpasterz Duszpasterstwa Akademickiego STRYCH przy parafii NSPJ w Nowym Sączu,

 Andrzej Wajda – polski reżyser, nagrodzony wieloma prestiżowymi nagrodami filmowymi, w tym laureat Oscara za całokształt twórczości.

Wykład inauguracyjny – „Miejsce folkloru w polskiej kulturze. Wczoraj i dziś” – wygłosił Franciszek Ziejka – profesor honorowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, znakomity znawca i historyk literatury oraz kultury polskiej, wieloletni pracownik uniwersytecki i rektor UJ w latach 1999-2005.

Zwieńczeniem pierwszego dnia Kongresu było uroczyste uhonorowanie zasłużonych dla zachowania i rozwoju dziedzictwa kulturowego Małopolski odznaczeniami ministra kultury oraz Województwa Małopolskiego. Minister kultury i dziedzictwa narodowego dwóm osobom nadał najwyższe odznaczenie w kulturze, jakim jest Medal Zasłużony Kulturze GLORIA ARTIS. Ponadto wyróżnił 15 osób Odznaką Honorową Zasłużony dla Kultury Polskiej. Zarząd Województwa Małopolskiego przyznał natomiast Odznakę Honorową KRZYŻ MAŁOPOLSKI oraz jednej osobie Medal POLONIA MINOR.

W drugim dniu Kongresu odbyły się liczne panele dyskusyjne poświęcone tematyce regionalnej w odniesieniu do kształtowania tożsamości, a także stanowiącej potencjał, przedmiot ochrony oraz reinterpretacji. W spotkaniach brały udział wybitne osobowości naukowo i zawodowe związane z regionalizacją, m. in.: prof. Jan Adamowski – przewodniczący Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego oraz prof. Jan Święch – etnolog, kierownik Zakładu Teorii Muzealnictwa i Dokumentacji Etnograficznej w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego, dziekan Wydziału Historycznego UJ.

Zakończenie Kongresu odbyło się dzisiaj podsumowującą sesją plenerową.